284
1400/03/10 --- 19:40
مهاجرت فرصت است یا تهدید؟۱۰ درصد مهاجران برای تحصیل می روند/ آمار های موجود کاملا غیر واقعیستبه گزارش خبرگزاری علم و فناوری از زنجان، عبارت ایرانیان مقیم خارج یا مهاجران ایرانی به افرادی گفته می‌شود که در ایران متولد شده اند، اما به همراه خانواده‌هایشان در خارج زندگی می‌کنند. براساس برآورد های مجید حلاج زاده، دبیرکل شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور در سال ۱۳۹۷، حدود 4 میلیون ایرانی در خارج از کشور زندگی می‌کنند. موفق‌ترین گروه ایرانیان مهاجر، ایرانیان کالیفرنیا ذکر شده‌اند که به عنوان یک گروه تأثیرگذار مورد توجه جامعه میزبان قرار گرفته و در سیاستگذاری‌های این ایالت نقش مهمی دارند.
تفاوت بسیار بالای آمار سازمان ثبت احوال ایران با آمار رسمی کشورهای مقصد دلایل متعددی دارد که عبارتند از: دو تابعیتی بودن، نگرفتن شناسنامه ایرانی برای فرزندان نسل دوم و سوم، مهاجرت‌های دو یا چندباره بین کشورها توسط فرد مهاجر یا اعلام تابعیت غیرایرانی از سوی فرد مهاجر، تعمد و سونگری توسط کشور مقصد، پایین اعلام کردن عمدی آمار، عدم ثبت دقیق و موارد نامشخص دیگر هستند.
فرار مغز ها کلاه گشاد بر سر کشور
به نقل از خبرگزاری دانشجو، سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهور با اشاره به فرار مغز ها و کلاه گشادی که بر سر کشور رفته است، گفت: من می‌دانم که این یک حرکت سازمان دهی شده است، یک شبکه‌ای دارد این را به جامعه ما تزریق می‌کند، البته ما هم نفی نمی‌کنیم؛ مثل تمام جوامع دیگر ما هم خروج نخبگان را داریم. مثلاً از زمانی که اروپای واحد تشکیل شده، یکی از بالاترین نرخ‌های فرار مغزها از اروپای شرقی اتفاق افتاده است. آلمان و فرانسه هم بسیار سود برده‌اند، چون هم شرکت‌های آنها و هم بانک‌های آنها و هم آدم‌های حسابی و نخبه آنها را خریده‌اند.
معاون علمی و فناوری رئیس جمهور با بیان اینکه فرار مغز ها یک پدیده جهانی است ادامه داد: مثلاً از قول صندوق بین‌المللی پول می‌گویند که کشور ما رتبه اول فرار مغزها را دارد. در حالی که اصلاً چنین گزارشی وجود خارجی ندارد. این را این‌قدر می‌گویند تا همان بخش نخبه جامعه آن را بپذیرد.
آمار های واقعی مهاجرت
ستاری افزود: ما دنبال آمار های واقعی مهاجرت هستیم، در دانشگاه صنعتی شریف، بخشی برای رصد این موضوع ایجاد شده است. البته با کمک ما نبوده و خود ما هم در بنیاد ملی نخبگان هر دو سال یک بار آن را پایش می‌کنیم. پایش اخیر ما نشان می‌دهد که این عدد به طور قابل توجهی رو به کاهش است.
وی افزود: چین ۳۵۰ هزار دانشجو در آمریکا داشته و اکنون ترامپ میزان آن را کم کرده و به ۳۰۰ هزار نفر رسیده است. عربستان ۵ برابر ما در آمریکا دانشجو دارد. کره ۷ تا ۸ برابر ما دانشجو دارد، کره‌ای که نصف ما جمعیت دارد. بعد یک عده‌ای در این باره ادعا‌های عجیب و غریب می‌کنند.
ستاری با اشاره به اینکه پدیده فرار مغز ها را نفی نمی کند ولی تعدادی که می گویند صحت ندارد، گفت: در سه سال گذشته توانسته‌ایم حدود ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ نفر از آنها را برگردانیم. حدود ۶ تا ۷ هزار نفر هم آمده‌اند و از تسهیلات ما استفاده کرده‌اند بیشتر این افراد حال در استارت‌آپ‌ها و شرکت‌ها جذب می‌شوند، با وجود همه تصورات، این افراد جذب دانشگاه‌ها می‌شوند که در سه سال گذشته فقط حدود ۴۰۰ نفر عضو هیئت علمی دانشگاه‌ها شده‌اند، اما بیشتر آنها جذب شرکت‌ها می‌شوند.
ورزش و سیاست نیز از فرار مغز ها عقب نماندند
اما جالب است بدانید در سالیان اخیر بسیاری از ورزشکاران سعی در گرفتن تابعیت کشوری دیگر را داشته اند تا به این بهانه به دنبال رویاهای خودشان بروند، رویاهایی كه احتمالا برای آنها در حد همان رویا باقی خواهد ماند. برای مثال سامان طهماسبی در رشته كشتی، میلاد بیگی در تكواند و یا همین آخری سعید ملایی. عملكرد آن ها در چند مسابقه اخیر نشان می‌دهد تمركز كافی نداشته‌اند و نتوانسته‌اند عملكردی مشابه آنچه در ایران و زیر پرچم مقدس كشورمان داشتند را ارائه كنند.
مهاجرت که از مباحث چالشی در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ نیز بوده است و او اکنون در شرایط نزدیکی به انتخابات آمریکا تلاش می کند تا بگوید که اجداد و همچنین همسر او از مهاجرین به آمریکا بوده‌اند، و او نه با مهاجرت بلکه با مهاجرت غیرقانونی مخالف بوده است.
به نقل از شورای عالی انقلاب فرهنگی، با توجه به حساسیت های موجود در موضوع مهاجرت مغزها و نخبگان، همواره مهاجرت متخصصان و محققان یکی از مناسب ترین بستر ها برای حاشیه‌سازان و مغالطه‌گران بوده و مثالا اینگونه گفته می شود که طبق آمار صندوق بین‌المللی پول هم اکنون بیش از ۲۵۰ هزار مهندس و پزشک ایرانی در آمریکا هستند. طبق آمار رسمی اداره گذرنامه، در سال ۸۷ روزانه ۱۵ کار‌شناس ارشد، ۴ دکترا و سالانه 5475 نفر لیسانس از کشور مهاجرت کردند.
این ادعا در حالی مطرح می‌شود که صندوق بین‌المللی پول در هیچ گزارشی به این داده‌ها در خصوص ایران اشاره نکرده است و بنا بر آمار مؤسسه سیاست‌گذاری مهاجرت آمریکا وMedicus Firm در سال 2015، 254000پزشک و جراح مهاجر در امریکا مشغول به کار بوده‌اند، در این میان حدود 9000 پزشک و جراح مهاجر ایرانی بوده‌اند. علاوه بر آن، آماری از تعداد ایرانیان شاغل در علوم و مهندسی در آمریکا در دست نیست.
علاوه بر آنچه که گفته شد، موسسه آمار آمریکا تعداد ایرانیان در این کشور را در سال 2017 ، 395593 براورد کرده است. به این ترتیب می‌توان تعداد کل ایرانیان تحصیل‌کرده در آمریکا را در سال 2017 در حدود 200 هزار نفر تخمین زد. همچنین با استفاده از آمار سرشماری سال 2000 و تخمین جمعیت سال 2017 تعداد شاغلین ایرانی در همۀ مشاغل مدیریتی و حرفه‌ای را می‌توان حداکثر 129 هزار نفر تخمین زد.
بر استناد به آمار و اطلاعات منتشرشده از سوی موسسه سیاست‌گذاری مهاجرت آمریکا در سال 2015، 656000 پزشک و جراح در ایالات متحده مشغول به کار بوده‌اند که از این تعداد 254000 نفر مهاجر هستند. مطابق با آمار Medicus Firm، از 254,000 پزشک و جراح مهاجر در ایالات متحده آمریکا حدود 9000 نفر از این پزشکان از ایران ، 3500 نفر از سوریه و بیش از 1500 نفر از عراق هستند.
آمار مستند تر
طبق آمار بنیاد ملی علوم آمریکا در سال 2018، تعداد ایرانیانی که در بازه زمانی 1995 تا 2015 موفق به دریافت ویزای تحصیلی در زمینه‌های علوم و مهندسی در مقطع دکترا شده‌اند، تنها 3063 نفر است. با توجه به عدد ذکر شده و تعداد ایرانیانی که موفق به دریافت ویزای تحصیلی و حتی ویزای موقت تحصیلی در مقاطع مختلف شده اند بعید به نظر می رسد آمار انتشار داده شده آنان مبنای علمی و دقیقی داشته باشد و باز هم بوی شیطنت هایی از جنس خباثت به مشام می رسد.
اگر قرار باشد به آمار‌ها استناد کنیم یکی از مراجع قابل اتکا سازمان ملل و در راس آن یونسکو است. یونسکو ژانویه سال ۲۰۱۹ آماری از مهاجرت نخبگان کشورها صادر کرده که بر این اساس ایران در سال ۲۰۱۱، در جایگاه ۱۲ در میان کشورهای اعزام کننده دانشجو در دنیا بوده و همین رقم در سال ۲۰۱۶ به رتبه ۱۸ رسیده است.
مهاجرت تهدید؟ یا فرصت؟
چرا همیشه باید دیدگاه بدی نسبت به مهاجرت افراد داشته باشیم؟ امروزه بسیاری از کشور ها به دید یک فرصت به مهاجرت نگاه می کنند چرا که هر فردی که از کشور خارج می شود، اگر برنامه و استراتژی کلان تکیه گاه او باشد می تواند هویت خود را با خود به کشور مقصد برده و انتقال دهد.
گاها مشاهده می شود که افرادی که در سایر کشور ها با تکنولوژی، برنامه ها و سیاست های مفید آن کشور آشنا می شوند، با انتقال آن به کشور خود می توانند سبب رشد و توسعه کشور خود شوند، البته به شرطی که افراد در قالب برنامه مهاجرت کنند. هر اتفاقی که رخ می دهد دو دیدگاه بر آن حاکم است یکی مثبت و یکی منفی، و فقط به خودمان بستگی دارد که از چه دریچه ای به آن می نگریم.